DALIOWE opowiastki, jagodowe friandsy i super zdrowy JARMUŻ

Mój dziadek Józef nie uprawiał dalii w swoim ogrodzie, więc nie mam żadnych wspomnień z dzieciństwa z nimi związanych. Później - w szkole średniej, zajmowaliśmy się wyniosłymi sprawami: dendrologią, rewaloryzacją starych parków i kreśleniem szczegółowych planów budowy altanki czy pergoli – nadal nikt nie wspomniał o daliach. Po maturze było stypendium i wyjazd do Anglii – przez kilka pierwszych lat chłonęłam wszystko związane z nowym krajem: ogrody, rośliny, historię i ludzi – w pędzie fascynacji nie zauważyłam tych pięknych kwiatów (chociaż w ogrodach przy Hever Castle, gdzie odbyłam pierwsze praktyki, była ogromna kilkudziesięciu metrowa rabata poświęcona tylko i wyłącznie daliom!). Następnym krokiem była Irlandia, której klimat nie sprzyja zbytnio uprawie tych ciepłolubnych przybyszów z ameryki południowej – a więc nadal zero dalii w moim życiu. Ale w roku 2001 wróciliśmy do Anglii i ja rozpoczęłam pracę w ogrodach już jako samodzielny ogrodnik starszy – i wtedy to się właśnie stało. Miałam pod opieką kilka bardzo tradycyjnych ogrodów angielskich – były w nich ogrody kuchenne, a więc szansa na uprawę kwiatów ciętych ... coś dla mnie!

Akurat w tym samym czasie dalie powracały do łask na półwyspie więc w katalogach i centrach ogrodniczych był coraz większy wybór wśród odmian ... no, i zaczęło się. Na początku mała kolokacja ulubionych kolorów i kształtów kwiatów, a potem co wiosny więcej i więcej roślin z własnej rozsady plus dokupione rarytasy. Teraz bez dalii nie mogę żyć. Nie sadzę ich na rabatach ozdobnych ani w donicach czy skrzyniach balkonowych - tylko w ogrodzie użytkowym – głównie do cięcia do wazonu, na bukiety. Wybieram wysokie odmiany o kaktusowych lub pomponowych kwiatach, kolory mocne. W tym roku posadziłam moje dalie w nieprzygotowanej wcześniej części ogrodu i niestety biedaczki się pochorowały. Generalnie podłoże okazało się dla nich zbyt mokre i ciężkie, w rezultacie dalie wyrosły tyko do połowy normalnej wielkości i kwitły o połowę mniej. Na szczęście nie zgniły, więc mogę je spokojnie wykopać i zachować na przyszły sezon – wiosną znowu rozmnożę dalie z sadzonek i przyszłego lata wypełnię nimi rabaty w warzywniku.

Z tego co widzę w przydomowych ogródkach i zagrodach, sadzone na rabatach też wyglądają super – ale tylko w dużych grupach! Na zdjęciach jest ogródek moich sąsiadów Asi i Jurka – duża rabata w warzywniku składa się tylko z dalii i mieczyków – wygląda świetnie, robi wrażenie. Wszystko wiejsko-sielsko pomieszane, poplątane ... nieważne jaka odmiana, całość wygląda niesamowicie ... szczególnie w promieniach zachodzącego słońca na tle seledynowego domu właścicieli. Posadzone sporadycznie wśród niskich i rzadko rozstawionych roślin jednorocznych nie wyglądają ciekawie – trzeba troszkę pokombinować i pomyśleć zanim urządzimy rabaty sezonowe z daliami.

Jesienią powinniśmy już raczej myśleć o ich wykopaniu i przechowaniu przez zimę, do kolejnego sezonu. Pierwsze mroźne dni czy noce ‘zetną’ kwiaty i ‘rozpuszczą’ liście – to jest najlepszy moment aby chwycić za szpadel lub widełki i delikatnie wykopać karpy dalii.  Oto mój przepis na sukces:

•    Przed wykopaniem dalii przycinamy ich pędy na około 10 – 15cm nad ziemią.

•    Podważamy karpy jednocześnie pociągając za pozostałości obciętych pędów do góry i wyjmujemy. Każdą odmianę  podpisujemy!

•    Potrząsając pozbywamy się gleby – jak najdokładniej!

•    We wcześniej przygotowanej skrzynce plastikowej, drewnianej lub kartonowej stawiamy karpy dalii ‘do góry nogami’ na pędach. Tak zostawiamy je do całkowitego wyschnięcia gleby pozostałej pomiędzy bulwami.

•    Po kilku tygodniach dokładnie oczyszczamy bulwy. Mniej gleby i brudu dookoła bulw – mniejsza szansa na zachorowanie i gnicie podczas zimowania. Ja do tej czynności używam drewnianego patyczka – zostawiam tylko tyle gleby, żeby bulwy się nie ‘rozleciały’. Nigdy nie czyścimy bulw za pomocą wody!!! – im mniej wilgoci, tym lepiej.

•    Wkładamy ‘bulwami do dołu’ do skrzynek wypełnionych suchym piaskiem lub torfem i odstawiamy w chłodnym lecz niemroźnym miejscu aż do marca.W marcu zabieramy się za rozmnażanie i pędzenie dalii. Oby tylko przyszłe lato było cieplejsze i suchsze tu, na Kaszubach.

*************

FRIANDS’Y ... czyli babeczki leciutkie jak chmurka ...

Przepis pochodzi z malutkiej książeczki 101 CAKES & BAKES – BBC BOOKS, którą po prostu uwielbiam. Przygotowuję według niej ciasta, ciasteczka i puddingi od lat. Ale te babeczki, a raczej cytrynowo jagodowe friands’y to dla mnie prawdziwe number one. Pochodzą z Australii i zamiast tradycyjnej mąki zrobione są głównie z mielonych migdałów. Podobno w Sydney nie znajdziecie choć trochę szanującej się kawiarni, która nie serwowałaby friands’ów. Są pyszne i bardzo szybkie w wykonaniu. Spróbujcie koniecznie. Oto przepis na 6 sztuk:

Składniki:

100g masła plus do wysmarowania foremek
125g cukru pudru plus troszkę do posypania na końcu
25g mąki
85g mielonych migdałów
3 białka z jajek
Starta skórka z 1 cytryny
85g jagód lub borówki amerykańskiej

Wykonanie:

1.    Nagrzać piekarnik do 200oC i wysmarować masłem 6-cio otworową foremkę do mafinek (ja użyłam papierowych foremek ale tysiąc razy lepsze są metalowe). W garnuszku rozpuścić masło i odstawić do wystygnięcia.

2.    Przesiać cukier puder i mąkę do miski. Dodać mielone migdały i delikatnie palcami wymieszać. W innej miseczce ubić białka na prawie sztywną pianę. W suchej mieszance zrobić palcami otwór i wlać pianę, dodać skórkę od cytryny. Delikatnie zamieszać dodając masło. Ciasto powinno mieć konsystencję średnio-gęstej śmietany.

3.    Ciasto należy wlać do foremek (najlepiej zrobić to łyżką do zupy). Na górę wrzucić jagody i piec 15-20 min. aż będą złotawego koloru. Po wyjęciu z piekarnika pozostawić na 5 min i wyjąć z foremek. Po ostudzeniu serwować posypane cukrem pudrem. Smacznego!

***********

Jesienią krajobraz naszego warzywnika zmienia się. Rzodkiewki i sałaty odchodzą w zapomnienie, a na plan pierwszy wkraczają jesienno-zimowe piękności. To samo dzieje się w kuchni. Na menu pojawiają się już pierwsze dynie, kukurydza, szpinak, burak liściowy  i oczywiście cudnie rozczochrana jarmuż.

Jarmuż uprawiamy od bardzo bardzo dawna ... chyba od zawsze. Jej liście jemy w przeróżnych potrawach lub podziwiamy w jesienno-zimowych bukietach i kompozycjach kwiatowych. Mamy dwie odmiany: prastarą ‘Nero di Toscana’, którą można spokojnie jeść bez wcześniejszego mrożenia oraz ‘Redbor’ – z purpurowymi karbowanymi liśćmi. Oprócz swoich zalet kuchenno-bukieciarskich, jarmuż jest po prostu przepięknym dodatkiem do każdego warzywnika podczas mroźnych zimowych miesięcy. Jej oszronione lub zmrożone liście wyglądają bosko. Kto powiedział, że zimą warzywnik ma być pusty?

Najczęściej jemy jarmuż przyrządzony w bardzo prosty sposób. Zbieramy liście i wycinamy z nich pęd główny, który po ugotowaniu i tak może być nadal twardy i ciągnący. Po umyciu i wytarciu gotujemy liście na parze a potem mieszamy z masełkiem. Czasami dodajemy troszkę czosnku. Mniam pyszka ... jak mamy ochotę na coś innego to dodajemy ‘podarte’ liście do zup (świetnie smakuje w rosole) lub do potraw z makaronem. Na poniższej fotce jest makaron zrobiony ‘na szybko’ z jarmużem, liściowym buraczkeim, młodą kukurydzą i podsmażonym wcześniej chrupkim bekonem.

 No, a teraz zostawiamy warzywnik i las pod opieką Mamy i ... jedziemy na wakacje!!! Na wymarzoną wycieczkę po naszym kraju. Zajedziemy najpierw do Sandomierza – skąd pochodzą wspomniany wcześniej dziadek Józef i babcia Helena – byłam tam ostatnio w 1988 roku – strasznie dawno. Potem jedziemy do mojego prześwietnego wujka Edka do Łupkowa w Bieszczadach (jejku jak daleko!), a na koniec relaks w Rabce Zdrój.  Powinnam wrócić wypoczęta ...  piękna, młoda i gotowa przyjąć ‘na klatę’ jesień oraz zimę ... zobaczymy hmmm ... pozdrawiam i do następnego blogowania!