Angielskie Ogrody

Dla wszystkich miłośników Angielskich Ogrodów otwieram nową część mojego bloga, która będzie całkowicie poświęcona tym magicznym przestrzeniom. Krok po kroku opiszę moje ulubione ogrody. Podzielę się zdjęciami, uwagami oraz wiedzą na ich temat. Chętnie odpowiem na zapytania dotyczące roślin - proszę wpisywać je do komentarza lub przesyłać na emaila.

**********

HYDE PARK i okolice




Hyde Park to 142 ha zieleni w samym sercu wielkiego miasta – ponad 4000 drzew, jezioro, łaki, ogrody ozdobne, fontanny i ścieżki do jazdy konnej ...

Park kiedyś był częścią rozległych włości należących do mnichów z klasztoru przy Westminster Abbey . Podczas reformacji w 1536 ziemie te zostały im odebrane i włączone do skarbu korony. Król Henryk VIII uwielbiał tu polować na jelenie, a kolejni królowie spędzali czas na przechadzkach, jeździe konno i zabawach wśród zieleni. Dzisiaj Hyde Park jest ulubionym miejscem odpoczynku i rekreacji mieszkanców Londynu.

CZYTAJ WIĘCEJ TU



**********

GREAT DIXTER i jego mistrz Christo

Angielskie ogrody w Great Dixter rozplanowane są dookoła uroczego średniowiecznego budynku. Z każdego zakątka rozciągają się piękne widoki - czy to na bajkowe drewniane budynki domostwa Christophera Lloyda, na otaczające je łąki, czy też na inne części ogrodu z ciekawie strzyżonymi topiarami. Aż trudno uwierzyć, że gdy 100 lat temu rodzice mistrza nabyli posiadłość, to było tu tylko kilka nieregularnie posadzonych drzew ...

           CZYTAJ WIĘCEJ TU





*********

Pomimo tego, że Ogród Kosmicznych Spekulacji geograficznie leży zaraz za Szkocką granicą i że jego twórca oraz właścieciel Charles Jencks jest Amerykaninem - jest to dla mnie bardzo angielski ogród, o którym warto opowiedzieć. Wybrałam się tam kilka lat temu w mokry majowy poranek. Nagle na ramieniu poczułam ciepłą dłoń i usłyszałąm życzliwy głos starszego pana: "Czy zna pani prawo entropii?"  

  

Jestem przysłowiową czarną owcą w rodzinie naukowców więc oczywiście nic na temat entropii nie słyszałam."Wszędzie wokół nas znajdują się jakieś niewidzialne światy. Czasami oddalone o miliony lat świetlnych, czasami zaledwie o milimetr - opowiadał dalej starszy pan, który okazał się samym Charles'em Jencks'em. - Każdy z nas patrzy na świat inaczej. Ja postanowiłem moją wizję wpisać w krajobraz". I tak się właśnie stało, gdy około 20 lat temu w posiadłości Portrack House za sprawą Charels'a i jego żony Maggie powstał Ogród Kosmicznych Spekulacji. Położony wśród łagodnych, malowniczych krajobrazów szkockiego hrabstwa Dumfries jest jedenym z najbardziej intrygujących ogrodów XX wieku.

 Charles Jencks mówi, że jego ogród jest przede wszystkim zabawą i prowokacją, ale ma za zadanie również skłonić do zastanowienia się nad naturą wszechświata. Do reflekcji nad własnym istnieniem i naszym miejscem w kosmosie. Każda część ogrodu poświęcona jest innemu zagadnieniu czy wizji Charles'a Jencks'a. Chodząc po tym unikalnym krajobrazie z ciekawością odkrywałam kolejne puzle wielkiej układanki - wszechświata.

W ogrodzie nie ma linii ani kątów prostych, bo - jak mówi projektant - nie występują one w naturze i są tylko sztucznym wymysłem człowieka. Pełno tu za to spirali, fal i rozmaitych zawijasów. Potężne zielone stożki nazwane przez twórców ogrodu Ślimakami wznoszą się nad stawami o wyraźnie zarysowanych liniach brzegowych.

Kształty projektowanych przez Maggie stawów, a także ścieżek wiodących na szczyt stożków przypominają podwójną spiralę (helisę) łańcucha DNA. To według gospodarzy najważniejszy symbol ludzkiego życia. Na szczyt jednego z pagórków wiodą dwie równoległe ścieżki. Ten sam pomysł zastosowano w XVI-wiecznym francuskim zamku Chambord, gdzie król Franciszek I umykał przed natrętnymi dworzanami, korzystając z podwójnej spiralnej klatki schodowej (być może projektował ją sam Leonardo da Vinci). Spiralne kształty mają także mostki nad strumieniami. Pomalowane są na jaskrawoczerwony kolor i wspaniale widoczne na tle zieleni wokół.

 Część ogrodu warzywno-ozdobnego z dużą szklarnią otoczony jest starym omszałym murem. Tu przestrzeń zaprojektowano tak, by pobudzała pięć ludzkich zmysłów. Charles'a Jencks'a fascynuje to, że postrzeganie otaczającego świata związane jest z wysyłaniem milionów impulsów do receptorów w mózgu. Rozumienie docierających sygnałów przypomina tłumaczenie z jednego języka na drugi. W tej części ogrodu znajdziemy nowoczesne rzeźby (niektóre autorstwa Jencksa), kamienne ławki oraz piękne metalowe bramki. Wszystko faluje, nawet mur i żywopłot. Ma to przypominać o polach grawitacyjnych, które nieustannie na nas wpływają ...

 Największą zagadką kosmosu jest istnienie czarnych dziur. Według niektórych naukowców wszechświat jest stale przez nie pochłaniany. Jak powiedział Albert Einstein: "Pochłaniana przez czarne dziury materia nadaje kształt przestrzeni". Ta teoria zobrazowana została w Ogrodzie kosmicznych spekulacji na Tarasie czarnej dziury, który zaprojektowano zaledwie kilka kroków od domu. Tu wszystko przybiera dziwne kształty, tak jak materia, która zwęża się i rozszerza, a kiedyś być może na zawsze przepadnie wciągnięta w czarny wir. Czy będzie to koniec świata, czy może przejście do innego istniejącego gdzie indziej?

Efekty złudzeń optycznych są na Tarasie czarnej dziury spotęgowane poprzez użycie lśniących stalowych paneli zestawionych z fragmentami trawy. Płaszczyzna zdaje się zaginać i zapadać w ziemię, zwijać w krąg, po czym wybijać do góry. Ten pionowy strumień symbolizuje przejście do innego świata, a kształtem przypomina łańcuch DNA.

Pomimo swojego współczesnego wyglądu Portrack House jest ogrodem całkowiecie angielskim. Zbudowano go dzięki marzeniom, wizjom i ciężkej pracy ogrodników. Jest oczkiem w głowie swojego właściciela, który ekscentrycznie lecz z miłością wciąż go rozbudowywuje i pielęgnuje. Dodatkowo pomysł tego miejsca wywodzi się z bardzo starej angielskiej tradycji. Zamysł formowania krajobrazu tak, by zarazem komentował współczesność i nadawał jej dodatkowe znaczenia, nie jest czymś nowym w historii ogrodnictwa. Np. słynny XVIII-wieczny park w Stowe powstał jako manifest polityczny i ilustrował stosunek właściciela lorda Cobhama do polityki ówczesnego premiera Wielkiej Brytanii. Cobham był zjadliwym krytykiem upadku moralnego współczesnych - w jednej z parkowych świątyń umieszczono więc bezgłowy posąg symbolizujący stan ówczesnego życia publicznego. Takich aluzji jest w parku mnóstwo, choć nie wszystkie są obecnie czytelne. 

Ten niesamowity, skłaniający do myślenia ogród jest własnością prywatną, ale kilka razy w roku otwiera podwoje dla zwiedzających. Terminów otwarcia ogrodu szukać można TU.

Informacje na temat działalności Maggie's Centres, organizacji wspierającej walkę z chorobami nowotworowymi stworzonej przez Charles'a Jencks's szukać można TU.

**********

Miałam w życiu wielkie szczęście ponieważ dużo podróżowałam, poznałam wielu ciekawych ludzi i przeżyłam masę niesamowitych przygód  - chcę się więc dzielić każdą myślą i doświadczeniem. Zaczynam od prawdziwie legendarnego Sissinghurst Castle ...

Średniowieczny zamek w Sissinghurst jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc na świecie. Wszystko za sprawą słynnego ogrodu, który założono tu na 4 hektarach w latach 30-tych XX wieku. Prace nad kształtowaniem ogrodu trwały nieustannie, powstawały kolejne wnętrza ogrodowe: ogród różany, Ogród Biały, ogród wiejski, ziołowy, przejście grabowe i lipowe, ogród orzechowy i sad ...

Vita Sackville-West 1916 (źródło wikipedia)

Ogród w Sissinghurst jest tak samo tajemniczy i nieobliczalny jak jego twórczyni - angielska arystokratka Vita Sackville-West. Uznana pisarka oraz poetka zasłynęła również ze swojego romansu z nowelistką Virginią Woolf. Sackville-West i Woolf aby być razem musiały ucieć na południe Europy. Dopiero po wielu miesiącach i błaganiach męża, Vita powróciła do Sissinghurst.  Jak pisze sama Penelope Hobhouse "... jej pisarstwo, podobnie jak jej styl ogrodowy, przenika wszystko, wywołując wspomnienia tak sugestywne ...".

Wiele już o nim napisano, ale Sissinghurst to ogród przede wszystkim wypełniony perfumem i przepiękną barwą kwitnących w każdym zakątku róż. Bujne rabaty obsadzonę są bylinami o mocnych kolorach i ciekawych formach. Zwiedzający na każdym kroku napotykają się na coś tak pięknego ... a przed chwilą myśleli, że już piękniej być nie może ...

Utalentowana Vita Sackville-West odznaczała się wrodzonym wyczuciem przestrzeni i koloru, a także obszerną wiedzą o roślinach. Dzisiaj jej dzieło jest pod opieką National Trust (od 1967 roku) a także wspaniałej ogrodniczki Sarah Raven, która wraz z mężem Adamem Nicolson (wnukiem Vity Sackville-West) i córkami  zamieszkuje część zamku.

W pierwszej części ogrodu królują różne odcienie błękitu, różu oraz fioletu, które pięknie komponują się z wielowiekową czerwoną cegłą zamku w Sissinghurst. Mury porośnięte są starymi odmianami angielskich pnących róż a zaraz pod nimi na wąskich rabatach rośnie ogromna ilość orlików - głównie niebieskiej i fioletowej barwy (zdjęcia powyżej). 

Pozostałe rabaty zaprojektowane zostały na dużych kwaterach i otoczone niskimi żywopłotami z bukszpanu. Za bujnie rosnącymi piwoniami, różami i makami widać wyższe krzewy a dalej drzewa. W żadnym miejscu nie ma tu "pustych"plam - każdy kawałek ogrodu wypełniony jest roślinnością - jest to bardzo typowe dla angielskich ogrodów.

W wielu miejscach na rabacie rosną tu powojniki dla których przygotowano specjalne obeliski. Powojniki wraz z pnącymi różami sadzi się na rabatach bylinowych w celu nadania im "szkieletu" czyli struktury przestrzennej. W Sissinghurst rośnie także wiele odmian powojników bylinowych Clematis integrifolia (zdjęcie poniżej), które dorastają zaledwie do około 1,5m wysokości. 

W ogrodzie nie może zabraknąć pysznych czosnków Allium christophii, które kwitną w drugiej połowie maja - zaraz po malutkich Allium karataviense ale przed pięknymi Allium hollandicum 'Purple sensation'. Na zdjęciach poniżej komponują się z delikatnymi odcieniami różu piwonii oraz róż, a pomiędzy nimi widać już wschodzące liście zawilców japońskich Anemone hupehensis, które będą w tym miejscu kwitły wkrótce po czosnkach i piwoniach.

Oddalając się od zamku dochodzimy do rabat obsadzonych bardziej płomienną roślinnością:

Ogrody w Sissinghurst Castle słyną ze swojego białego ogrodu czyli The White Garden.  Rosną tu tylko rośliny o białych kwiatach oraz o srebrno-błękitnych lub zielonych liściach i pędach. Nad rabatami wznoszą się ogromne ostróżki Delphinium 'Ivory Towers', które wymagają palikowania.

**********

Od kilku lat zamek w Sissinghurst zamieszkuje wnuk Vity z rodziną. Jego żona Sarah Raven jest jedną z najbardziej lubianych i znanych ogrodniczek w Anglii. Sarah nagrywa programy telewizyjne na BBC, pisze książki i prowadzi wysyłkową sprzedaż nasion przepięknych roślin ozdobnych oraz warzyw. Od lat jestem jej fanką, ponieważ ogrody swoje prowadzi jak najbardziej ekologicznie, tradycyjnie i zgodnie z naturą. W Sissinghurst także zadbała o to, aby częśc ogrodu była poświęcona dzikiej naturze.

 ***********

Ze starej wieży zamkowej rozpościera się świetny widok na pozostałe zabudowania, ogrody i krajobraz otaczającycałą  posiadłość. To w tej Elżbietańskiej (XVI wiek) wieży znajduje się pokój, w którym pisałaVita Sackville-West - jest on wypełniony jej fotografiami i pamiątkami bujnego życia.

Z wieży dobrze widać jak  zaprojektowano ogród. Poszczególne jego części podzielone są na wiele mniejszych "pomieszczeń" za pomocą wysokich żywopłotów cisowych, ceglanych murów oraz szpalerów z grabów i lip  - segmentowanie ogrodów w Anglii było bardzo modne w pierwszej połowie XX wieku, podobnie jest w Hidcote Manor.

Sissinghurst zanjduje się w hrabstwie Kent, niedaleko wsi Cranbrook. Ogród jest piękny przez cały sezon więc jeżeli jest taka możliwość, to warto tu wpadać co kilka miesięcy - szczególnie z katrą członkowską National Trust. Na miejscu jest świetna restauracja, kawiarnia i oczywiście sklep z pamiątkami oraz szkółka roślinna.Więcej informacji na temat odwiedzin tego magicznego miejsca można znaleźć TU.

Widok z ogrodu ziołowego na zamek w Sissinghurst. Na zdjęciu kwitnący szczypiorek oraz szałwia.